DIMADURA.ID – Orèng Madhurâ tanto onèng ponapa sè èmaksod kalabân ranḍhâ tello, namong kèrana rangrang sè onèng ka macemma ranḍhâ tor ponapa artè tong-sèttongnga.
Serradhân panèka bhâḍhi ngatorragiyâ bâb ponapa sè èmaksod kalabân ranḍhâ, ponapa bisaos macemma, tor bâbirjhi’ pangaonèngan ngèngèngè tong-sèttongnga.
Ranḍhâ otabâ bulânjâr anḍi’ artè bâbinè’ sè atellak otabâ èdhina matè lakèna. Langkong jhârna’, jhâjhâl maos pokpara okara è bâbâ ka’ḍinto.
Macemma Ranḍhâ
Ranḍhâ panèka bâḍâ empa’ macem. Sèttong, ranḍhâ calo’. Ḍuwâ’, ranḍhâ mojheng. Tello’, ranḍhâ lèlès. Empa’, ranḍhâ tello.
1. Ranḍhâ calo’
Ranḍhâ calo’ èngghi panèka bâbinè’ sè pon anḍi’ pottra lakè’ dhibâsa, tao nyarè pèssè, namong abâ’na èdhina’aghi lakèna (apèsa), saè apèsana kalabân tellak tello otabâna tellak matè.
Sorop kalabân artè’èpon, calo’, kadhiponapa kabâḍâ’ânna jhuko’ calo’? Jhuko’ nèka tèpès bhâdhânna, namong sassa’ mon soro nyarè pakan.
Tegghes torot, dhâddhi sè èkoca’ ranḍhâ calo’ èngghi panèka ranḍhâ sè anḍi’ na’-kana’ (calo’) sè pon kènnèng anḍâllaghi; dhâddhi cello’, dhâddhi canthèng pangorèbhânna.
2. Ranḍhâ tello
Bâḍâ sè aparèng artè jhâ’ sè èmaksod ranḍhâ tello èngghi panèka tamaso’ macemma saloka otabâ parèbhâsan Madhurâ.
Maksod saloka otabâ parèbhâsan ranḍhâ tello ghellâ’ èbhârâddhâghi ḍâ’ ka rèng binè’ sè ampo kè-lakèyan.
Bânnè, bânnè ka’ḍissa’ sè èkoca’ ranḍhâ tèllo. Ranḍhâ tello èsto pangartèyannèpon èngghi panèka orèng binè’ sè apèsa kantos tello kalè.
Tegghes torot, ranḍhâ ghellâ’ pon alakè tello kalè tor tello kalè jhughân atellak. Saè ropana tellak karana èdhina’aghi lakèna otabâ tellak matè. Bisa jhughân adhina’aghi lakèna kalabân mellè pasa (hak fasakh).
Sènga’, bhidhâ’aghi èngghi.. atellak tello kalè sareng tellak tello nèka ta’ paḍâ èngghi. Atellak tello kalè artèna bâbinè’ ghâpanèka ampon dhâddhi ranḍhâ tello.
Sabâtara sè èmaksod tellak tello, èngghi panèka apèsana rèng binè’ sareng rakaèpon kalâbân bâḍâna oca’ panegghes ḍâri sè lakè’ jhâ’ abâ’na ampon ta’ poron kaangghuy apolong oḍi’ polè.
“Sèngko’ bân bâ’na ghân ḍiyâ yâ, Lè’. Bâ’na bân engko’ tellak tello”. Saka’ḍinto oca’na sè lakè’ ka rajina.
3. Ranḍhâ mojheng
Saterrossa, bâḍâ sè nyamana ranḍhâ mojheng, èngghi ka’ḍinto ranḍhâ soghi sè ta’ anḍi’ ana’.
Pamèyarsa talèktèghi dhibi’, manabi è dhisa’an, kaḍhâng bâḍâ orèng binè’ soghi sè lako èdhina matè lakèna. Kè-lakèyan tapè ta’ serra’. Ollè sakèjjhâ’ lakèna matè, alakè polè, matè polè sè nyamana lakè.
Bâḍâ polè, bâbinè’ sè jhughân lako èdhina matè lakèna, tapè sabbhân bânnya’ ana’na (merdhi). È dhimma rèng binè’ jârèya alakè, è jâḍiyâ abâ’na èparèng katoronan.
Lekkas anḍi’ ana’, kèng lekkas kèya lakèna matè. Kantos bâḍâ ca’-oca’an, “jârèya bâbinè’ pacek nyamana! Tatengngerra, bâbinè’ ghâpanèka bâḍâ kèto’ è pépèna.”
Saka’ḍinto, namong caca panèka ta’ kennèng lajhu tegghu’, polana bâḍâna paḍâ bhâk-tebbhâghân. Manabi èkayâkènè, èngghi bisa kadhâddhiyân.
4. Ranḍhâ lèlès
Macemma ranḍhâ sè pongkasan panèka kabilâng ranḍhâ ngennes, kantos bâḍâ carèta sè abhul-ombhul “Bhu’ Ranḍhâ Kasèyan”.
Ngennes ca’èpon dhân kaulâ, mèlana sè èkoca’ ranḍhâ lèlès èngghi panèka ranḍhâ mèskèn sè ta’ anḍi’ ana’.
Namong saka’ḍinto, ta’ kennèng lajhu ngoca’ ngènnes ta’ èngghi.. Apa ma’ ngennessa, arapa mon alakè polè? Pola pas èparèng katoronan, ta’ engghi! Haha.. ghâjâ’na..
Ampon totok jhâjhârbâ’ân ngèngèngè macemma ranḍhâ. Paterros sakonè’ agghi’, ka’ḍinto rèngkes carèta kona asal bâḍâna pokpara ranḍhâ ṭello.
Carèta Kona Asal Bâḍâna Oca’ Ranḍhâ Tello
Mowasallèpon, pola pamèyarsa bâḍâ sè èmot ḍâ’ carèta kona, carètana Rato Malawapati sè ratoèpon ajhâjhuluk kalabân asma Prabu Anglingdarma.
Bâkto alalana ka alas rajâ, Prabu Anglingdarma apangghi kalabân tello’ bâbinè’ raddhin sè ampon paḍâ ranḍhâ. Sè katello paḍâ èkabin sareng salèrana tor andhâddhiyâghi lalojâna.
Kala’ lekkas, èkaonèngè sèttong rosèya, bâḍâna katello ranḍhâ ghellâ’ dhâddhi sabâb Prabu Anglingdarma buta (kèrata bhâsana: dhujân ngakan dhâghing matta :-).
Prabu Anglingdarma etennong (èsèhèr) kantos dhâddhi mano’ bâlibis, tor saterrossa..
Kadhâddhiyân gahâpanelèka sè dhâddhi tatengngerra bâb Ranḍhâ tello, sè ka’ḍimma ca’èpon rèng kona, manabi bâḍâ ranḍhâ katellowan akompol sèttong roma, saè satarètanan otabâ bhunten, yâktè bâḍâna kodhu palaèn sala sèttong sopajâ ta’ dhâddhi lalojâ otabâ bhâlâi.
Langkong saè ca’èpon, sopajâ jhughân ta’ ambhâbhâjânè ka sè nyanḍhâng tor sè nyampèngè, èpèsana sala sèttong ranḍhâ saè toro’è kalabân salameddhân.
Ta’ kor-sokor nyalameddhi, bâktona kodhu tantowaghi jhujhuk nyarè parèmbhun tangghâl akompolla arè sareng pancarabâ sè bitonganna paḍâ tello arè (ranḍhâ tello).
È bâbâ ka’ḍinto bitonganna arè sareng pancarabâ sè jumlana paḍâ.
Jum’at 6, Kalebun 8 ⁼ 14
Satto 9, Manes 5 ⁼ 14
Ahad 5, Paing 9 ⁼ 14
Sè ka’ḍimma arè sè teppa’ ka are lahèrra ranḍhâ sè katello ghellâ’? Manabi èbitong sèsèp ajumla paḍâ, jumla 14 ompamaèpon, ghânèka tangghâl èkoca’ Ranḍhâ Tello, cocok kaangghuy mabâḍâ salameddhân. Salam. ***
