PANGKENG KOSAKATA DIMADURAID – Pada kesempatan kali ini, redaksi hendak menyajikan Kosakata Lengkap Bahasa Madura tentang Cuaca, dilengkapi arti, penjelasan dan contoh okara yang berkaitan dengan satu per satu kosakata tersebut.
Kosakata tentang cuaca ini redaksi himpun dari hasil diskusi anggota Komunitas Abdhi Dhâlem Sumenep, Senin tanggal 11 Desember 2023.
Langsung saja, berikut ini Kosakata Bahasa Madura tentang Cuaca yang dapat kita jadikan referensi atau sekadar untuk memperkaya perbendaharaan kata-kata paramaos situs dimadura.
Cuaca dalam Bahasa Madura
Cuaca dalam bahasa Madura biasa disebut dengan istilah hâwâ atau cowaca (n).
Conto ḍâlem okara bhâsa Madhurâ:
“
Kabâḍâ’anna hâwâ/cowaca samangkèn panèka cè’ panassa, dhâlâ ngolap tar-kataran.
“
Ada pula yang menyebut cuaca dalam bahasa Madura dengan kata “kabâḍâ’ân”, walaupun sebenarnya kabâḍâ’ân sendiri dalam bahasa Indonesia bermakna keadaan.
“Manabi è compo’ kaulâ sè èkakappra nyambhât “coaca”, kong-langkong ca’èpon sè po-seppo. Bisa jhughân èghântè’è oca’ ”kabâḍâ’ân”. Nangèng kodhu ngakorraghi sareng okarana,” jelas Ketua Komunitas Abdhi Dhâlem Sumenep, Harwiyanto, dalam percapakan Grup WhatsApp, Senin tanggal 11 Desember 2023.
“Ḍâlem Kamus Dwibahasa, oca’ cuaca ghi’ ta’ èpamaso’ ka Daftar Lema. Neng è ca’-oca’ kona biyâsaèpon aghuna’aghi “hâwâ”, sè artè’èpon akor sareng cuaca,” timpal anggota lainnya, Utsman, yang saat ini aktif sebagai guru di MA Raudhatut Thalibin (Robin) Sumenep.
Lebih lanjut, Utsman menyebutkan sejumlah kosakata bahasa Madura tentang cuaca lainnya sebagai berikut.
Musim: mosèm, osom
Contoh okara tentang kata mosèm.
“Samangkèn ampon maso’ mosèm nèmbhârâ, ojhân ampon toron. È bâbâ panèka conto ca’-oca’ sè bâḍâ kaèdhânna sareng cuaca, (otamaèpon mosèm nèmbhârâ’). Pola bâḍâ sè kasokan ngangghit okara otabâ ghâncaran,” jabar Utsman, memantik diskusi grup WhatsApp Komunitas Abdhi Dhâlem.
Nèmbhârâ’ (n): mosèm ojhân, osom toronna ojhân sè kappra panèka neng è bulân Oktober kantos bulân Maret. Nèmbhârâ’ bisa èyartè’è angèn sè ḍâtengnga ḍâri bârâ’; musim hujan (Ind).
Nèmbhârâ’ rangkè’ (n): bâktona ampon maso’ mosèm nèmor, nangèng ghi’ toron ojhân; nèmbhârâ’ kembhâr; kemarau basah (Ind).
Rèḍu (n): res-dherressâ ojhân è bakto nèmbhârâ’, segghut toron ojhân è bâkto nèmbhârâ’; puncak musim hujan (Ind).
Bhârâ’ bherreng: Biyâsana èkoca’aghi kalabân râ’-bhârâ’ bherreng (n): ojhân toron ros-terrossan, langngè’ tatotop onḍem, tana bheccer tor nyombher; talèbât rèḍu; hujan terus-menerus saat puncak musim hujan (Ind).
Nèmor (n): mosèm kerrèng, mosèm nèmor kapprana bulân April kantos bulân September. Nèmor bisa èyartè’è angèn sè ḍâtengnga ḍâri tèmor; musim kemarau (Ind).
Nèmor kara (n): bâktona ampon maso’ mosèm ojhân, nangèng ghi’ ta’ toron ojhân; nèmor lanjhâng; kemarau panjang (Ind).
Hâwâ (n): kabâḍâ’anna kennengngan; kabâḍâ’anna coaca; cuaca, udara (Ind)
Ojhân (n): aèng sè ghâgghâr ḍâri bâng-abâng sè sabellunna aropa onḍem; hujan (Ind).
Ojhân panas (n): ojhân sè toron ḍâlem kabâḍân langngè’ terrang tor arè ta’ ka’alèngan onḍem; hujan panas (Ind).
Ojhân carok: bâḍâ sè ngèstila’aghi ojhân panas kalabân istilah ojhân carok. Ḍhimèn ca’èpon, bâḍâna ojhân panas ka’ḍinto sabâb tèmpo ojhân toron, bâḍâ orèng acarok.
Onḍem (n): long-papolonganna ebbhunna aèng sè bâḍâ è bâng-abâng tor bhângonna akadhiyâ kapas; awan, berawan (Ind).
Renḍeng (n): kabâḍâ’an langngè’ sè sabelunna tèra’ aobâ petteng mènangka ḍhâ-tanḍhâ toronna ojhân; mendung (Ind).
Tek-rettek (n): ojhân sè ta’ dherres sè biyâsana baktona abâk serra’; hujan rintik-rintik (Ind)
Rèsè’ (n): ojhân sè ta’ dherres; gerimis (Ind).
Dhibâk otabâ dherres: Ojhân sè cè’ santa’na. Hujan deras (Ind).
Tèrrang (a): kabâḍâ’ân hâwâ sè terrang, langngè’ ta’ renḍeng; tèra’; cerah (Ind).
Arbun (n): owa’na aèng sè bhângonna akadhiyâ okos sè cellep tor bâḍâ è attasanna otabâ semma’ ka tana; kabut (Ind)
Ebbhun (n): owa’ cellep sè ampon dhâddhi aèng sè biyâsana cekka’ è un-ḍâunna (tor salaènna); bher-arbhessâ aèng sè toron ḍâri bâng-âbâng (otamana è bâkto malem); embun (Ind).
Ebbhun korong (n): bengkona bâ-labâ sè ngorongè rebbhâ sè ècapo’ ebbhun.
Salju (Arab) (n): kapo’na aèng sè ampon eyeddhet è bâng-abâng sè bhângonna akadhiyâ kapas sè los-alos tor ghâgghâr ka bhumè amarghâ hâwâ sè talèbât cellebbhâ; ojhân kapo’; salju (Ind)
Bhâḍhek (a): aghânḍu’ aèng; ta’ ongghu kerrèng; lembab (Ind)
Bâ’â (n): aèng sè ghilina rajâ amarghâ toron ojhân dherres. Bâḍâ jhughân sè ngatèyaghi bâ’â kalabân aèng è songay sè aghili cè’ santa’na otabâ cè’ rajânâ, kongsè nganyo’ orèng manabi maksa lèbât. Nangèng è laèn kennengngan, bâ’â jhughân èkoca’aghi kaangghuy nyebbhut aèng sè aghili neng lân-jhâlân otabâ rong-lorong.
Bâ’â bhuttong (n): bâ’â sè ḍâtengnga dhâdhâghân; sakalèngngaḍâ’; ta’ kalabân ojhân sabellunna.
Bânjir (n): aèng sè ghilina rajâ tor lowa sarta manyèllem kennengngan sè biyâsana bannè kenenganna aèng (amarghâ ojhân dherres); banjir (Ind).
Tong-bâtong (n): onḍem cumulonimbus, sè ropana otabâ bhângonna akadhiyâ bato sè celleng tor petteng, sè nanḍhâ’aghi bhâkal toron ojhân; awan hitam seperti batu (Ind)
Anḍâng (n): longkerran sè acem-macem bârna mènangka manta’na sonarra arè sè teppa’ ḍâ’ arbhessâ rèsè’ otabâ ojhân (sè biyâsana bâḍâ salastarèna ojhân); pelangi (Ind).
Ghuntor (n): sowara aghâruḍu’ ḍâri langngè’ (amarghâ bâḍâ onḍem sè aghânḍu’ _listrik positif_ sè tatemmo sareng onḍem sè aghânḍdu’ _listrik nègatif,_ biyâsana sè katèngal coma sowarana), ghâluḍhuk; guntur (Ind)
Ghâluḍhuk (n): ghuntor; geledek (Ind).
Ghâgheḍdhâp (n): sonarra ḍâri ghuntor, namong ta’ patè santa’, biyâsana palasdhâ è bâkto malem; kilat (Ind).
Kèlap (n): sonar sè cè’ santa’na tor èyèrèngè sowara sè lanyèng tor bisa matakerjhât ḍâri ghâluḍhuk; petir, halilintar (Ind).
Angèn (n): ngallèna hâwâ ḍâri sèttong kennengngan ḍâ’ kennengngan laènna; angin (Ind)
Angèn Panèmoran (n): biyâsana èkoca’aghi kaangghuy angèn tèmpo mosèm nèmor. Angèn se ḍâteng ḍâri tèmor ka bârâ’. Dhâddhi osomma na’-kana’ ngango ḍâdhân ngocol kopè’an otabâ lajângan.
Angèn Panèmbhârâ’ân (n): biyâsana èkoca’aghi kaangghuy angèn tèmpo mosèm nèmbhârâ’. Angèn se ḍâtengnga ḍâri bârâ’ ka tèmor.
Angèn kalèng bus-bus (n): angèn santa’ sè kadhâddhiyânnèpo biyâsana nalèka mosèm nèmor aobâ’â ka mosèm nèmbhârâ’; angin kencang (Ind)
Angèn sala’bung otabâ salè’bungan (n): angèn salombung, angèn santa’ sè asareng ojhân otabâ aèng; badai (Ind).
Ola’ taon (n): angèn sè apoter ngèbâ onḍem, konco’na sè aghuser ka bhumè; la’-ola’ taon. Bâḍâ sè ngoca’ pala’ taon, mèlaèpon bhângonna angèn se’è apoter ka’ḍinto paḍâ sareng pala’. Angin puting beliung, angin puyuh (Ind).
Bhârât (n): angèn ḍâri bârâ’ (nèmbhârâ’) sè bhânget santa’na; badai (Ind).
Bhârât kaennem (n): angèn bhârât sè bâkto kadhaddhiyânna antarana tangghâl 9 Novèmber kantos 21 Dèsèmber.
Bhârât kapètto (n): angèn bhârât sè bâkto kadhaddhiyânna antarana tangghâl 22 Dèsèmber kantos 3 Fèbruari.
Bhârât kabâllu (n): angèn bhârât sè bâkto kadhaddhiyânna antarana tangghâl 4 Fèbruari kantos 28/29 Fèbruari. Bâḍâ jhughân sè nyambhât bhârât kabâllun.
Bhârât kasanga (n): angèn bhârât sè bâkto kadhaddhiyânna antarana tangghâl 1 kantos 25 Maret.
Leḍḍhuk (a): kabâḍâ’ânna tana sè lèca’ asella aèng; bheccer; becek (Ind).
Ledḍhuk cem-keccem to’ot: maksoddhâ cè’ ledḍhugghâ, kantos orèng sè ajhâlân paḍâ nambi’ kapèthèng (sanḍâl).
Cellot: kabâḍâ’ân tana sè lèca’ bâcca; Cèlpa ca’èpn orèng Mekkasan.
Lècèn (a); alos, ta’ kasar, amènnya’; ghâmpang tajâlilit (parkara kabâḍâ’anna tana è mosèm ohjân); licin (Ind).
Alabbus, alebbus (v): asajjhâ aojhân; teptep mèyos sanaossa ojhân; menerobos hujan (Ind).
Cateddhân:
n: nomina (oca’ otabâ frasa bhârâng)
a: adjektiva (oca’ otabâ frasa sèpat)
v: verba (oca’ otabâ frasa pangghâbâyân).
Yap. Itulah sejumlah Kosakata tentang Cuaca dalam Bahasa Madura berikut beberapa contohnya dalam okara (kalimat).
Jika paramaos Dimadura mendapatkan ada kosakata bahasa Madura tentang cuaca yang belum masuk dalam daftar kosakata di atas, silakan sampaikan melalui kolom komentar pada postingan dimadura.id pada akun medsos Facebook. Mator sakalangkong. ***
Respon (2)