TAREKA DIMADURAID – Se emaksod Saloka Kona: Kabajengnganna Tao Nolong Aba’na, enggi paneka bajengnga aba’ dha’ parkara kabagusan.
Sabab, se bisa nolong aba’ paneka coma kabagusan, bunten parkara juba’ otaba kajuba’an.
Kabagusan se emaksod bisa aropa kalakowan, caca (banta), otaba sola tengkana aba’ dha’ ka oreng.
Sabellunna etolong kabagusan, nyata odhi’na oreng gapaneka ta’ samporna. Serrena lako nolong kabagusan, mangkana aba’na jugan etolong sareng kabagusanna.
Sabaligga, manabi nolong dhalem kajuba’an, yaktena oreng gapaneka bakal ebales kalaban kajuba’an. Melana menorot agama, sadaja kalakowan, tamaso’ caca, paneka masthe abali ka aba’na dibi’.
Dalam bahasa Indonesia badha ca’-oca’an (pepatah), “Senjata makan tuan”. Saka’dhinto!
Maos Laenna:
- Saloka Kona: “Tadha’ Reng Gantheng Apola”
- 10 Contoh Panastès, Pesan Bijak ala Sesepuh di Madura
- Pagi’ Alas Bakal Daddi Kottha, Kottha Bakal Daddi Alas
Tamaso’ caca, maksottepon, ja’ saongguna caca paneka padha ban du’a. Manabi acaca juba’, yakte caca gella’ bakal teba dha’ aba’na oreng se acaca (se abanta ca’epon reng Madura bara’).
Saloka Petolong Laen
Allah Mahaadil. Badha pole ca’-oca’an petitih bahasa Indonesia, “Perbanyak berbuat kebaikan biar kejahatan payah mengejarmu!”
Artena, oreng se lebur alako kabagusan, yakte oreng gapaneka malarat se tapanggiya kalaban kajahadan. Oreng gapaneka eraksa sareng Se Kobasa; eyapenge, se ca’epon bangaseppo.
Badha kaedanna sareng saloka kona e attas, babulangan e baba ka’dhinto.
“Mon ba’na tao nolong oreng, ja’ kaenga’e. Kaenga’e bai oreng se nolong ba’na”.
Se nolong
Ngaenga’e ja’ aba’ toman nolong oreng paneka parcoma, tadha’ gunana, ta’ olle ganjaran.
Manabi ekaenga’e, kadiponapa ca’epon Abu Nawas, “Padha ban buri’na parao, lonyo”. Baramma parao? Parao lako epanyellem e tase’, dala lenye, taker lonyo, buri’na!
Dhalem kaodi’an re-saare, daddi ca’-oca’anna magarsare Madura: “Dhu mon ta’ sengko’ se nolong oreng rowa, dhu sapa, ja’ anowa kan ta’ kera andhi’ lako!”
“Ja’ senga ta’ etolong sengko’ ta’ kera daddi apa”.
Maksod ca’-oca’an e attas enggi paneka, ja’ saongguna kabagusan estona ta’ osa kabala ka oreng laen, ta’ kengeng ebut-sebbut e adha’na oreng bannya’.
Se etolong
Arapa ba’na mon tao nolong oreng ma’ kodu kaenga’e? Polana ba’na reya andhi’ otang, otang kabagusan (berhutang budi).
Dalam pepatah bahasa Indonesia: hutang emas dibayar emas, hutang budi dibawa mati.
Maksodda, se nyamana otang kodu bajar! Ponapa pole otang kabagusan, otang tengka, kadhang oreng malarat se majara. Bida ban majara otang emas, gampang bajaranna. Bisa etekkane kalaban ajanji bakto otaba jujuk duli bajar. Lah, manabi otang tengka otaba kabagusan, osa gi’-gigi’ kalaban ate.
Otang kabagusan ta’ kodu padha sareng macemma kabagusan se etolong. Contona, toman nolong oreng se kacalaka’an. Daddi ta’ kodu ngantos oreng se nolong kacalaka’an jugan, buru endha’ majar petolong.
Bunten banne saka’dhinto. Manabi kodu kacalaka’an jugan se nolonga, gaggarra neyat se nolonga mala daddi du’a juba’.
Carana majar otang kabagusanna oreng enggi ka’dhinto kalaban nyendhemme kaparlowanna oreng se maotang kabagusan. Sabban oreng kan paggun andhi’ kaparlowan!
Ampon, totok gan kan’dhinto dhimen. Mator sakalangkong! ***