Ngodang karep nyoppre malanggeng basa tor sastra Madura, Tadjul Arifien R., menangka budayawan tor pamerte basa Madura se ebabarragi kantos dibasa e Songennep, jugan ampon ajalannagi lalampan se makasambu’ natkalana abalangaja kaangguy malanggeng adat pratengka se kappra, se ampon ngobatere.
E dhalemanna tor-catoran sareng jurtoles dimadura.id, salerana ngongkappagi pongpangan raja se bakal eyadhebbi, tor apangrasa ngennes dha’ nyorodda basa tor sastra Madura, jugan gi’ angen-angen badhi nombuwagiya kabadha’an se langgeng dha’ parbasan se ekaleburi.
“
Kalaban kaaddrengngan se ta’ ekenneng guthek, salerana terro ngesseyana lambaran-lambaran buku kalaban careta se agandhu’ sastra Madura, sambi namen babigin se malebur maca dha’ para ngangodhadan.
“
Serrona salerana aropa’agi pangodang kaangguy ngaemane tor ngormadi basana ebu, se apangarep ja’ basa Madura gi’ paggun ekaedhing lanto sowarana kantos aher jaman.
_________
Neng e Talon Gaguridan dhalem terbi’an dimadura.id samangken paneka, se ka’dhimma terro ngatorragiya careta bab sala settong penonggul kabudhajan jugan pamandhat basa tor sastra Madura, enggi paneka Tadjul Arfien R otaba se kalonta kasambat Tadjul, ebabarragi e Songennep tanggal 6 Juni 1952 se kantos mangken salerana gi’ paggun akalongguwan e Jalan Anggrek Blok Asoka, No. 10 Kolor, Sumenep, Madura.
Tadjul ta’ gun coma ka’agungan pangalebur dha’ basa tor sastra Madura, tape juhgan senneng tor kapencot dha’ sajara Songennep, buku-buku anggidanna ampon kaonang tor kaoncar cokop bannya’, salaenna jugan salerana seggut daddi panotor sajara, buddhaja tor basa Madura e Songennep sareng salaenna, jugan ampon ampon bannya’ ngaolle pangaregga’an se kantos atelas, eyantarana, enggi paneka:
- Juara 3 pangator careta otaba Sutradara Pamentasan Fragmen: Kerres Pakandhhangan otaba Aryo Kujopanole tingkat Provinsi Jatim 2013.
- Parengkat partama Panolesan Sajara Lokal tingkat Provinsi Jatim 2013.
- Panyandang jajuluk Penonggul Kabuddhajan Sumenep neng e Sumenep Award 2017,
- Sareng bannya’ laenna langkong saratos pangaregga’an se ta’ mabi kasebbut sadaja.
Banne gun namong paneka, kalaban pangaleburra dha’ elmo pangaonengan se eka’agunge kantos agiba salerana ekabuto tor ekasokane daddi panotor e pan-saponapan lalampan otaba gin-panggin akadi seminar, semiloka, rapat koordinasi, sarasehan, lokakarya, symposium, bedah buku sareng salaenna. Ta’ namong tingkat lokal, regional, otaba nasional, jugan kantos ondhak Internasional. Salaen paneka, Tadjul seggut eparcaja daddi juri penilai ondhak kabupaten bab adduwan noles careta otaba dungngeng Madura, puisi Madura, pranata semo, jugan adduwan saronen, jaran kenca’, tan-pangantanan, en-maenan na’-kana’ sareng salaenna.
Kalaban pangaleburra Tadjul dha’ buddhaja tor sastra Madura se ekabidi kasokanna dha’ senne sareng buddhaja lokal, tor kantos noro’ acampo dha’ badhana kasenneyan Madura akadi tatenggun bajang oreng Madura, topeng Madura, katoppra’ Madura se kappra enyamae ajing otaba ludruk, mamaca sareng tembang. Mamolan dhari pangalebur engga paneka kantos lebur ka basa tor sastra Madura. Amarga sadaja kompolan se etoro’e kodu oneng ka basa Madura, langkong-langkong nalekana noro’ kompolan ajing otaba ludruk, salerana eparcaja daddi pangator careta otaba sutradara, se kodu ngobasane basa Madura.
Saestona karep sareng kaaddrengngan Tadjul dha’ buddhaja sareng sastra Madura ampon ekabidi gi’ kana’. Amarga sareng reng seppona lako ebulang bab dungngeng basa Madura nalekana para’ tedhunga, jugan lako ebulang bab ondhagga basa, terga’na cator, andhap asor sareng adat pratengka se kappra. Se andaddiyagi ger-oger tor panduman dhalem pranatan kaodhi’an re-saarena. Ja’ saestona badhana prabasan paneka aropa’agi dhasar se otama nyoppre maeder tor malanggeng basa Madura.
Kamarduliyanna dha’ kabuddhajan sareng basa Madura amarga arassa ngennes tor marenges nengale basa Madura se bingkengan atamba nyorot kantos kalendhi. Menorot pamanggina kabadha’an basa Madura sa’at mangken amarga badhana pamerte gi’ korang gumate gate, kantos anddadiyagi kabadha’anna ngennes parana. Pamanggina salerana, basa Madura samangken ampon ceccer amarga katompangan sareng parbasan lowar, ponapa pole kalaban bannya’na panotor se langkong senneng ngangguy basa mandhalungan—enggi paneka basa camporan antara basa Madura sareng Indonesia jugan basa Madura sareng Jaba tor salaenna.
Menorot Tadjul, nyorodda basa Madura amarga mamolan gi’ jaman Ordhe Baru pamarenta se kobasa bakto paneka (1967-1998) se pera’ ngala’ karebba dibi’ ban ta’ kasokan meyarsa’agi sowarana magarsare, basa Madura jugan basa laenna, ta’ kengeng eyajarragi e sakola’an SD, SMP, SMA, SGA/SPG sarta IKIP. Daddi para ngangodadan se odhi’ e jaman paneka pas ta’ bisa kaburuk monggu ngobasane basa ebuna. Kantos samangken gi’ paggun ta’ ngoba kabadha’an jugan ta’ bisa nyeddhek lembaga pandidikan e Jaba Temor nyoppre maddek jurusan S1 basa tor sastra Madura, tantona kalaban tanggin se acem-macem. Bab ka’dhinto apanggibat tadha’na basa Madura se erenggan PPG se onjurra dha’ sartifikasi guru tor se paleng eman tadha’na pantha’an guru basa Madura e angkatan PPPK kantos mangken, e kobengnga dinas pandidikan Jaba Temor, enghale banget ekabuto e ban-sabban sakola’an. Amarga lampa enggapaneka menangka tombagga pamerteyan basa e kobengnga pandidikan otamana e la’-sakolaan. Jugan saterrossa pongpangan sareng cocoban se paleng otama e dhalem paederran basa sareng sastra Madura enggi paneka korang pangaterrona tor ka’adrenganna para ngangodhadan dha’ basana dibi’, tamaso’ korangnga para guru, panotor sareng pamerte basa Madura. Tamaso’ badhana para pakabaran (peran media) se korang marduli kaangguy paederran tor palanggengan basa Madura.
“
Tadjul ampon alaksana’agi pan-saponapan lalampan ka’angguy malanggeng basa sareng sastra Madura, ngabidi maeder tor aguna’agi basa Madura, otamana e dhalemmanna tor-catoran re-sa’arena tor gin-panggin.
“
Jugan e dhalem tor-catoran sareng para ngangodhhadan nyontowe basa Madura se lerres tor sae, teppa’ terga’na, rontot olo onjurra, tamaso’ nyerrat tolesan basa sareng sastra Madura se samporna.
Sanaos ampon ngalakone lalampan kadibi’an, tape gi’ paggun jekjek gumate gate kaangguy maeder apaoncarragi nyoppre langgengnga basa Madura. Ponapa pole para sana’ barajana padha nyanggabi tor nyonjung dha’ se alampane. Tadjul jugan gadhhuwan kompolan se bisa eyajak aparembagan bab paederran basa tor sastra Madura. Samangken Tadjul ampon eyanggep bu-ambuna oreng se buto kaangguy maederri tor malanggeng basa Madura.
Nalekana etanya’agi maksod sareng tojjuwan se malanggengnga basa Madura kantos gumate gate, Tadjul ajawab ja’ tojjuwanna nyoppre para anom ngangodhhadan teptebba aguna’agi tor lebura ka basa ban sastra Madura. Jugan atororan dha’ dimadura.id ja’ salerana banget kasambu’ dha’ penonggul magarsare Songennep se pelak tor longet bab basa Madura enggi aneka sowargana RP. H. Abd. Syukur Notoasmoro (Allhahummag firlahu), se ka’dhimma salerana se bannya’ apareng petodu tor kakowadan ka’angguy mapagguna amederragi tor merte basa Madura.
Bab kaparduliyanna pamarenta kabupaten Sumenep kaangguy mederragi tor malanggeng basa Madura, Tadjul notorragi ja’ ampon alampa’agi se sarempek kalaban atoran dhari kamantreyan pandhidhikan pusat, sanaos namong ebadi na’-genna’ bisaos, amarga ngator badhana pangalampan se baba ta’ sarempek kalaban pangaonenganna, buktena gi’ badha sakola’an otaba guru basa Madura tape se ngajari oreng lowar se ta’ ngagali ka terga’na basa Madura, pas badhana penonggul pandidikan tor kabuddhajan kabupaten eyastane oreng se ta’ oneng ka kabuddhajan, kasenneyan, ponapa pole basa sareng sastra Madura. Daddi rarenggan pamarenta Songennep kaangguy ngederragi tor malanggeng basa Madura se elampane abak nanggung otaba nga-satengnga.
Pamarenta kabupaten Sumenep ampon oneng ja’ Tadjul senneng tor lebur ka basa sareng sastra Madura, kantos badhana sanggapan jugan se ampon apareng pangaregga’an aropa’agi Sumenep Winning Award 2017, menangka Tokoh Kebudayaan e Songennep. Tor manabi abanto baragat ta’ oneng sakale, jugan Tadjul ta’ ngarep bantowan dhari pamarenta, cokop asella nganggit buku se epadaddi baragat.
Nalekana etanya’agi bab rarenggan sareng ngen-angen ka bingkengnga e dalemmanna malanggeng basa sareng sastra Madura, Tadjul ajawab bakal ngalakonana kalaban ngokor kamampowanna, enggi paneka pagguna noles otaba nganggit buku-buku se ekaparlo, tor manabi badha se ngonjang kaangguy daddi panotor jugan langkong sae.
“
Pongpong gi’ badha re-karena omor, salerana gi’ paggun abalangaja mabinareng para anom ngangodhhadan kaangguy noro’ ngaemane tor merte basa sareng sastra Madura.
“
Salaen dhari ganeka se arassa ce’ bungana bila badha se ngonjang daddi panotor e gin-pangin amarga bisa notorragi pangaonenganna bab basa Madura dha sadaja magasare.
Pongkasan papanggin tor-catoran sareng jurtoles dimadura.id, Tadjul apessen dha’ para anom sareng ngangodhhadan, nyopreya taronggu se ajar elmo, tamaso’ elmo se agandhhu’ sangona odhi’ sareng pate, elmo panotor basana ebu, basa Madura, elmo se agandhhu’ babulangan otaba baburugan becce’, tatakrama andhap asor kalaban parbasan se samporna, jekjek ngadek sodek parjuga. Mator sakalangkong.***
Respon (2)