Ngajum Kaemba’an ka Na’ Poto

Carpan: Fendi Chovi *)

---

Ra’-tera’ tana. Sakejja’ aggi’ are ngombar. Na’-kana’ jareya gi’ ta’ jaga dhari katedhunganna. Oreng tane ella padha atong-rontong, mangkat alako ka tengnga teggal. Kana’ jareya gi’ paggun ngeppe’ guling, paggun ngerrok ngasower!

Bannya’ kancana se saomoran ban sakellas la padha mangkat asakola. Ta’ jamburungan, mowana reng towana, mendhar, nengale ana’-na ma’ se molae gella’ mola gi’ manyaman agellu’ bantal. Malekko’.

“

Cong! Ba’na ta’ mangkada asakola, ya…!

“

Ta’ nyaot. Gun ekaedhing sowarana oreng ngerrok dhari dhalem kamar.

“

Cong, ba’na ma’ gi’ ta’ jaga, Cong!

“

“Cong. Duli jaga, dhaggi’ la epokol ebesbes ba’na mon engko’. Ma’ mon tedhung laju ngala’ sanyamana,” saodda eppa’na dhari lowar labangnga.

Ana’ kasebut gi’ ta’ jaga. Ta’ laten ngabasagi ana’-na, Markab reng towana, dhu ma’ pas ngala’ posapo lente, epokollagi ka sokona.

“Sake’, Pa’!”

“Toman onggu! Korang ajar, ba’na. Kol barampa satea, ma’ gi’ manyaman tedung,” Markab agigir ce’ lantona.

Ana’ kasebut jaga, ban pas buru ngagaludus ka dhalem jeddhing.

“Duli mangkat! Sanggu eyalemma jagana. Man manyaman tedhung la bajana maso’ asakola,” atena Markab olle bak anga’.

Banne gun sakaleyan dhukale na’-kana’ jareya olle guringnga bibir dhari reng towana. Asabab, pajat ta’ pate ngongguwagi mon esoro nyare elmo.

Sulla, nyamana. Tape sabagiyan kancana ngolok kana’ jareya kalaban jajjuluk ‘Se Longor’.

Pasalla, sabban are, na’-kana’ jareya lako dhateng tellat ka sakola’an. Kabbi guruna taker apal ka nyamana, banne polana penterra, tape polana aba’na lako dhateng aban ka sakola’an.

Andhi’ na’-poto cengkal ban ngabassagi kalakowan ana’-na se ta’ pate atoro’ oca’, reng towana molae nyare akkal; baramma kerana ana’ bisa ambu meller, ta’ cengkal pole.

Markab mekker, kacengkalanna ana’na ella cokop onggu marodek pekkeranna.

Tello are sabellunna. Markab etompo oreng. Ana’-na epokol Sulla bakto ngaji.

Markab ta’ alaban. Tako’ daddi tokar raja. Aba’na ngala kalaban nyo’on sapora atas kakalerowanna ana’-na.

“

Enggi. Bula nyo’ona sapora, manabi budhu’ kaula badha kakalerowan.

“

“Iya, oddi ana’na balai! Ma’ ta’ biyasa lako la-nyala ka oreng laen,” gigirra oreng kasebbut ce’ nyarengnga. Palempengan!

“Enggi.”

Ongguna, atena arassa galgal. Sakeng Markab paggun teggen. Ja’ sakenga Markab alaban, kabadha’an bakto jareya tanto daddi tokar raja.

***

Maos Jugan:

Saat Pohon Ngobrol dan Semut Berlibur, Yap! Inilah 50 Contoh Pertanyaan Konyol tentang Ekologi

Teks Klasik Pelajaran Bahasa Madura Tempo Doeloe

Puisi Khalil Tirta: Jaman Topeng

---

Ngadebbi pottrana, Markab menta nasehat dha’ ka tan-taretanna. Bannya’ macemma nasehat ban pamanggi. Sala settongnga nyoro Markab sopaja ngabareng pottrana nyabis dha’ reng socce.

Markab mereng kabar, ja’ saongguna badha settong dhukon se andhi’ kajunelan nanambanen. Dukon jareya kalonta kalaban asma, Kyae Marjali–se ca’na kabar dhari reng-oreng, kyae jareya ta’ guna mandi nambain oreng sake’, bali’ junel jugan nanambain na’-kana’ mangan.

Tello are saellana ngedhing kabar, Markab, reng towana Sulla, mangkat entar nyabis ka dalemma Ke Marjali.

Kala’ lekkas, dhapa’ ka dalemma Ke Marjali, Salerana laggi’ aseram, amarga ca’epon tamoy se laen, Salerana buru mare aladin jaranna. Tamoy se dhateng epakon ngantos.

“

Nyabis pamator Keyae. Abdina Markab.

“

“Enggi, dhari ka’dhimma?.”

“Abdina dhari Disa Tolengkar.”

“Enggi, badha kaparlowan ponapa?”.

“Cangkolang Keyae. Abdina terro nyo’ona pandu’a sareng petodu kaangguy mabaras kacengkalanna budhu’ abdina.”

“Enggi, ponapa se ekalako pottrana sampeyan? Ngeco’an, ta’ lebur mole ka roma, ponapa keng pera’ lebur aganggu oreng?”.

“Bunten, Keyae, gun ta’ pate lebur asakola, ban ka’dhissa’ biyasa acangnga’ dha’ ka abdina.”

Keyae kasebut gun aonggu’ ban mesem sambi aosap meret janggu’na.

Keyae Marjali apareng Aeng.

“Aeng reya enommagi ya, ka pottrana. Neyattagi sopaja ta’ mellera pole.”

“Enggi, Keyae.”

“Ban reya’ pole, mon bisa ana’-na ja’ lako giggiri e tempo alako sala. Cokop paenga’ ban contowe kaangguy ngalakone parkara bagus.”

“Enggi”.

“Dha’ ka pottrana, ajja’ kaloppae, pabajeng duwa’agi, sareng ajja’ adha-kandha parkara se daddi conto dha’ aba’na.”

“Enggi”.

“

Sameller-mellerra ana’, reng towa kodu bisa ngajum kaemba’an, pareng babulangan becce’, menangka jimat dha’ na’-poto dhalem ngadebbi kaodhi’an.

“

“Enggi, Keyae.”

“Iya, moga-moga daddi jalan kabagusan. Senga’, ajum kaemba’anna dha’ ka na’-ana’ potona.”

“Enggi. Abdina nyo’ona pamit.”

****

Malem jareya tera’ bulan, Markab toju’ e amperra romana. Mekkere ban ngenga’e dhabuna Keyae Marjali.

Pakonna Ke Marjali, na’-kana’  kene’ ta’ olle giggiri bi-talebbi. Mon mokola, cokop e bakto ta’ ngalakone parenta abajang. Na’-naka’ se lako egiggiri bakal daddi na’-kana’ dhumeng.

“Cokop paenga’ ban contowe.” Pekkerra Markab akarettek.

Ta’ egarassa, aengmatana Markab gaggar bila enga’ ka pessenna Ke Marjali. Asabab, aba’na pajat angrang aberri’ conto se teppa’, ponapa pole maenga’ ana’na tempo agabay tengka sala.

Markab apangrasa, bakto adha-kandha ban ana’na pajat abak rang-rang. Aba’na lako emo’ kalaban kalakowanna dibi’.

“Ba’na arapa ma’ nanges, Pa’?” Oca’na Sulla ka eppa’na ta’ kalaban abasa.

Markab takerjat ngedhing petanyana Sulla, ana’na.

“Baa, ba’na la dhateng dhari langgar, Cong! Areya kan gi’ ta’ adzan?”

“Iya, Pa’. Engko’ lesso la se ngajiya.” Saodda ta’ kalaban abasa ban apangrasa sala.

“Arapa, Cong?”

“Iya enja’, sakeng la lesso, Pa’!”

” Baa.. Ella, ba’na mon ta’ ngaji, dhaggi’ daddi na’-kana’ se ta’ tao pa-apa, Cong. Satea baktona ba’na asakola pabajeng.”

“Ba’na pelka’? Areya’ aeng enom gallu. Ma’ ba’na akaton ngangsor. Pola berka’ maburu dhari Langgar.”

Ma’ se nyamana aeng ju pas edhakdhak. Sagellas sakejja’an. Tadha’ karena sakale.

Mare. Se kadhuwa, eppa’ ban ana’ pas toju’ ator-catoran e amperra romana.

Ngabassagi ana’na, saongguna Markab pajat ngarep, ana’na bakal daddi oreng molja.

“Cong. Engko’ arapa ma’ lako agigir ka ba’na? Saongguna eppa’ eman mon ba’na ta’ tao pa-apa dhaggi’ bila towa.”

Sulla ta’ ajawab. Gun nondhu’.

“Mon badha reng towa agigir, jareya tandhana esto, eman ka ana’na. Pangarep daddi ana’ se bajjra.”

Sulla paggun nondu’. Paggun ta’ ajawab.

“Sateya baktona ba’na ajar pabajeng nyare elmo. Mon ba’na bajeng, sengko’ ta’ kera lako agigir ka ba’na.”

Sajjegga mabiyasa adha-kandha. Sulla ana’na Markab, ma’ pas lebur acareta ka eppa’na sabban badha pa-apa e sakola’anna.

E dhalem atena, Markab ngatorragi pandu’a kalaban pangarep se raja.

“

Dhu, Guste Pangeran! Abdina nyo’ona mandar ana’ abdina olleya elmo se barokah. Daddi jalanna kasamporna’an e dhalem odhi’na. Pareng ana’ abdina rajekke se nyokobin kabutowan kaodhi’anna. Sadaja ponapa se daddi hajat. Daddi na’-poto se ngabakte dha’ ka reng towa dhuwa’. Amiiiin!

“

---

*) FENDI CHOVI, babar e Kottha Songennep. Lebur nganggit careta pandha’ (Carpan). Samangken daddi pangladin Rumah Literasi Sumenep (RULIS).